اراده تفهیمیاراده تفهیمی به قصد فهماندن معنای لفظ به مخاطب اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفاراده تفهیمی، مقابل اراده جدی و استعمالی بوده و اراده‌ای است که ظاهر کلام متکلم، هنگامی که قصد فهماندن مطلبی را به غیر دارد، بر آن دلالت می‌کند. این اراده، علاوه بر علم به وضع، به این بستگی دارد که ثابت شود گوینده در مقام تفهیم معنای کلام خود به دیگری نیز هست؛ پس به اراده گوینده در به کارگیری لفظ به قصد فهماندن معنای آن به مخاطب، اراده تفهیمی می‌گویند. ۲ - دیدگاه اصولیون درباره ارادهاراده از نظر بعضی از اصولیون ، همانند مرحوم « آخوند خراسانی »، به « اراده استعمالی و اراده جدی «تقسیم می‌گردد، اما در نوشته‌های برخی دیگر، همانند مرحوم « محقق نایینی »، به «اراده استعمالی، اراده تفهیمی و اراده جدی» تقسیم گردیده است. بنابر نظر دوم، اراده استعمالی، فقط قصد استعمال لفظ در معنا است؛ ولی در اراده تفهیمی، افزون بر آن، گوینده باید در صدد تفهیم معنا به غیر نیز باشد. ضمن این که اراده جدی، در هر دو مبنا یک تعریف دارد. ۳ - پانویس۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۴۲، برگرفته از مقاله «اراده تفهیمی». |